Początkowa i zaawansowana zaćma

Wzrok stopniowo pogarsza się, pojawia się zmętnienie soczewki, które z czasem przybiera formę gęstej mgły przed oczami..Choć zaćma to poważna choroba oczu, która pozostawiona sama sobie może prowadzić do utraty wzroku, można ją w leczyć rutynową operacją. LEPSZY WZROK wyjaśnia: Jakie metody operacyjne i sposoby leczenia są dostępne dla pacjentów z zaćmą i jak skutecznie zapobiegać tej chorobie?

Dotychczas nie udało się opracować farmakologicznego leczenia zaćmy. Jedyną skuteczną metodą pozostaje operacja, podczas której zmętniona soczewka zostaje zastąpiona sztuczną, tzw. soczewką wewnątrzgałkową, wykonaną z akrylu lub silikonu. Choć brzmi to poważnie, w rzeczywistości jest to jedna z najbezpieczniejszych operacji i jest regularnie stosowana do leczenia zaćmy. Co więcej, to jedna z najczęstszych operacji wykonywanych obecnie na świecie. Lekarz ustala z pacjentem termin wykonania operacji. Ważnym czynnikiem jest to, jak zmętnienie soczewki wpływa na życie pacjenta. Pierwsze objawy zaćmy to wrażenie mgły przed oczami oraz zwiększona wrażliwość na światło. Wraz z postępem choroby pojawiają się typowe symptomy, takie jak: wyblakłe kolory i słaby kontrast, problemy z widzeniem po zmroku lub przy słabym świetle, wrażliwość na odblaski oraz zmniejszoną zdolność adaptacji z ciemnego do jasnego i odwrotnie. Zaćmie towarzyszy powolne (trwające wiele lat) mętnienie oka, przez co zazwyczaj pacjenci odwiedzają lekarza, gdy jest już za późno. Jeśli zaćma ma podłoże genetyczne, zaleca się jak najszybsze wykonanie zabiegu, aby przywrócić jakość widzenia i zredukować ryzyko trwałych uszkodzeń wzroku. Zaćma związana z wiekiem również wymaga bezzwłocznej operacji. Brak leczenia może doprowadzić do trwałej utraty wzroku. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o metodach operacyjnego leczenia zaćmy oraz profilaktyce.

Operacja usunięcia zaćmy zazwyczaj ma charakter zabiegowy. Najpierw pacjentowi podaje się znieczulenie miejscowe w formie kropli do oka albo zastrzyku. Rzadko stosuje się znieczulenie ogólne - zazwyczaj podaje się je dzieciom lub pacjentom cierpiącym na nasilony kaszel. Gdy znieczulenie zacznie działać, lekarz przystępuje do usunięcia zmętniałej soczewki w oku, które jest w gorszym stanie i wszczepienia nowej, sztucznej soczewki. Operację na drugim oku przeprowadza się w późniejszym czasie, gdy pierwsze zagoiło się i zapewnia dobre widzenie. Aby lekarz mógł dobrać odpowiednią sztuczną soczewkę, musi wykonać precyzyjny pomiar oka. Tylko w ten sposób może zagwarantować brak komplikacji podczas operacji oraz poprawne widzenie w nowej soczewce. Do ponad 75% operacji zaćmy na świecie wykorzystuje się sprzęt medyczny marki ZEISS, który pozwala osiągnąć doskonałe rezultaty. Leczenie zaćmy obejmuje kilka etapów oraz różnych urządzeń - od diagnozy po wizyty kontrolne. Marka ZEISS oferuje właściwe produkty i rozwiązania na każdym etapie tego procesu, pomagając lekarzom w leczeniu zaćmy.

Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o standardowych zabiegach operacyjnego usunięcia zaćmy. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o budowie i funkcjach oka.

TObecnie stosuje się dwie metody operacyjne: zewnątrztorebkowe usunięcie zaćmy (ECCE) oraz wewnątrztorebkowe usunięcie zaćmy. Bardziej rozpowszechnioną metodą jest zabieg zewnątrztorebkowy, który pozwala nie naruszyć naturalnej „kotwicy” soczewki oka. Choć soczewka zostaje usunięta, jej tylna ścianka pozostaje nietknięta. Dzięki temu nowa, sztuczna soczewka może zostać stabilniej przymocowana do oka. Istnieją trzy sposoby wykonania zewnątrztorebkowego usunięcia zaćmy: fakoemulsyfikacja, laser femtosekundowy oraz ręczne zewnątrztorebkowe usunięcie zaćmy.

Wewnątrztorebkowe usunięcie zaćmy odchodzi do lamusa. Operacje tego typu były wykonywane do lat 60. XX wieku, kiedy to zostały zastąpione zabiegiem zewnątrztorebkowym. Zabieg wewnątrztorebkowy wymaga całkowitego usunięcia zmętniałej soczewki oka oraz torebki Ta technika jest zazwyczaj dość ryzykowna i stosuje się ją w drodze wyjątku, np. gdy inne metody nie są możliwe ze względów medycznych.

Fakoemulsyfikacja to najczęstszy sposób leczenia zaćmy. Po podaniu znieczulenia wykonuje się małe nacięcie (2-3 mm) i wprowadza do oka głowicę ultradźwiękową. Głowica wykorzystuje fale ultradźwiękowe do rozdrobnienia zmętniałej soczewki. Cząstki soczewki są następnie odsysane. Chirurg ostrożnie umieszcza spersonalizowaną, składaną sztuczną soczewkę w oku przez wykonane wcześniej nacięcie. Założenie szwów nie jest konieczne, ponieważ tak małe nacięcie goi się samoistnie.

Operacja usunięcia zaćmy laserem femtosekundowym jest ceniona jako najbardziej precyzyjna i łagodna metoda zabiegowa. Nacięcie, rozbicie soczewki i jej usunięcie są wykonywane za pomocą sterowanego komputerowo lasera femtosekundowego. Nazwa pochodzi od emitowanych przez laser impulsów świetlnych (pasmo femtosekundowe). Femtosekundy trwają bardzo krótko – jedna femtosekunda to zaledwie 0,000000000000001 sekundy. Laser oddziałuje na tkankę tylko przez ułamek sekundy, dzięki czemu przebieg operacji jest bardzo łagodny. Usunięcie zaćmy laserem femtosekundowym jest niedostępne dla pacjentów z bardzo twardą soczewką (w wyniku zaawansowania choroby).

Jak nazwa wskazuje, ręczne zewnątrztorebkowe usunięcie zaćmy jest wykonywane ręcznie, tj. bez udziału lasera lub ultradźwięków. Chirurg wykonuje nacięcie, które zostaje zszyte. Szew sprawia, że rogówka kurczy się i zakrzywia. Gojenie po ręcznym ECCE trwa dłużej i wiąże się z większym ryzykiem stanów zapalnych. Ten rodzaj operacji jest zatem wykonywany tylko w wyjątkowych sytuacjach, np. u pacjentów z zaawansowaną zaćmą w celu ochrony rogówki lub gdy soczewka jest tak twarda, że nie można jej rozdrobnić i usunąć.

Po usunięciu zaćmy pacjent zazwyczaj od razu może wrócić do domu. Jeśli operacja ma charakter leczenia szpitalnego, pacjent może zostać na obserwacji przez 2-3 dni. Podobnie jak w przypadku większości zabiegów na oczach, kluczowe znaczenie ma właściwe postępowanie pozabiegowe. Po operacji pacjent musi stosować przez co najmniej 24 godziny opatrunek w formie maści oraz chronić oczy. Przez nawet cztery tygodnie konieczne jest przyjmowanie kropli przeciwzapalnych oraz z antybiotykiem. Okulista będzie regularnie sprawdzał postęp gojenia. Po usunięciu zaćmy pacjenci muszą przestrzegać następujących zasad:

• Nie trzeć oczu ani na wywierać na nie nacisku.
  
• Przyjmować zapisane leki zgodnie z zaleceniami.
  
• Przychodzić na wizyty kontrolne.
  
• Unikać sportu oraz aktywności fizycznej, zwłaszcza w pierwszych dniach po operacji.
  
• Unikać kontaktu szamponu i mydła z okiem.
  
• Nie chodzić do sauny ani na basen.
  

Choć nie można zagwarantować, że pacjenci z zaćmą nie będą cierpieli na inne problemy ze wzrokiem, operacja z dużym prawdopodobieństwem przywróci im jakość widzenia. Innymi słowy: pacjenci nie będą potrzebowali okularów ani soczewek kontaktowych, aby widzieć wyraźnie. Będą mogli cieszyć się ostrym widzeniem, gdy tylko zdejmą opatrunek dzień po zabiegu. Analogicznie, jeśli pacjent cierpi na inną chorobę oka lub wadę wzroku, konieczne będzie jej korygowanie po operacji odpowiednią pomocą wzrokową.

Pamiętajmy, że nie wszystkie przyczyny zaćmy zostały odkryte. W zależności od przyczyny, istnieje kilka sposobów zapobiegania zaćmie. Zaćma związana z wiekiem jest naturalnym efektem procesu starzenia. Temu rodzajowi zaćmy nie można zapobiec. Podobnie jest w przypadku genetycznej zaćmy. Infekcja odrą może prowadzić do zaćmy u nienarodzonego dziecka. Szczepionka przeciw odrze może zatem zapobiec temu zagrożeniu. Najlepszym postępowaniem jest sprawdzenie ważności szczepień przed zajściem w ciążę albo zaszczepienie się zaraz po zajściu w ciążę.

Nie istnieją inne skuteczne metody zapobiegania zaćmie - pozostaje jedynie unikanie pewnych czynników sprzyjających rozwojowi tej choroby. Wśród nich można wymienić:

• Palenie i spożywanie alkoholu: Palenie zostało powiązane z zaćmą, więc rzucenie palenie – lub unikanie tego nałogu – może pomóc w profilaktyce zaćmy. To samo dotyczy nadmiernego spożycia alkoholu.
  
• Cukrzyca: Kolejnym czynnikiem ryzyka jest cukrzyca. Kluczowe kroki zapobiegania cukrzycy obejmują zbilansowaną dietę, odpowiednią ilość snu oraz regularne ćwiczenia fizyczne. Po zdiagnozowaniu cukrzycy należy niezwłocznie rozpocząć leczenie.
  
• Urazy oka: Urazy oka również zwiększają ryzyko wystąpienia zaćmy. Zapobiegać urazom można za pomocą okularów ochronnych, np. podczas wiercenia lub polerowania.
  
• Promieniowanie UV: Aby uniknąć uszkodzeń spowodowanych promieniami UV, należy zawsze używać okularów z filtrem UV – zwłaszcza na wakacjach, w solarium oraz w górach. Okulary słoneczne i gogle narciarskie pozwalają skutecznie chronić oczy i skutecznie redukują ryzyko zaćmy. Uwaga: światło i promieniowanie ultrafioletowe są groźne nawet w pochmurny dzień. Pamiętaj zatem o ochronie oczu i skóry przed promieniami UV, nawet przy zachmurzeniu.