Zapalenie spojówek, jęczmień, infekcja powiek itp. Najczęstsze zakażenia oczu

Swędzące, piekące i zaczerwienione oczy są bardzo nieprzyjemnym i niepokojącym objawem. Infekcje oka, takie jak zapalenie spojówek, jęczmień czy zapalenie brzegów powieki są powszechniejsze niż się wydaje i mogą mieć wiele różnych przyczyn. LEPSZE WIDZENIE wyjaśnia: Jakie są najpowszechniejsze infekcje oczu? Jak rozwija się infekcja? Co ją wywołuje, jakie leczenia są dostępne i jak najskuteczniej jej unikać?

Większość infekcji oka ustępuje błyskawicznie po wdrożeniu właściwego leczenia. Jednak ze względu na dużą wrażliwość oczu i twarzy, nawet łagodne objawy infekcji – takie jak swędzenie czy pieczenie – mogą być bardzo uciążliwe. Na szczęście większości infekcji można łatwo zapobiegać. Poniżej zdradzimy szczegóły.

Objawy zapalenia spojówek obejmują zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie i opuchnięcie spojówek, wrażenie ucisku w oczach, nasilony światłowstręt i/lub zlepienie powiek z powodu wydzieliny.

Zapalenie spojówek jest wywoływane przez bakterie (chlamydia, haemophilus influenzae, pneumococcae, gonococci, staphylococcus), wirusy (opryszczki, adenowirusy, odry, różyczki i ospy wietrznej), pasożyty (larwy much, robaki), alergie (alergiczne zapalenie spojówek, zazwyczaj powiązane z katarem siennym) oraz czynniki zewnętrzne. Przyczyny niezakaźne obejmują substancje żrące, urazy oka, ciała obce w oku, dym, promieniowanie UV, kurz oraz przeciągi. Choroby dotykające kanaliki łzowe także mogą wywoływać zapalenie spojówek. Zapalenie spojówek jest jedną z najpowszechniejszych infekcji oczu.

Leczenie zapalenia spojówek zależy od przyczyny. Wyróżnia się trzy rodzaje zapalenia: bakteryjne, wirusowe oraz alergiczne. Na czas infekcji należy zrezygnować z soczewek kontaktowych.

• Bakteryjne zapalenie spojówek: 
  Łagodne formy bakteryjnego zapalenia spojówek zazwyczaj nie wymagają leczenia i przechodzą samoistnie. Aby przyspieszyć proces rekonwalescencji, lekarz może przepisać antybiotyk w kroplach lub żelu do oka. Poważne przypadki zapalenia spojówek leczy się pełnym cyklem antybiotykoterapii.
  
• Wirusowe zapalenie spojówek:
  Zazwyczaj do zwalczenia wirusowego zapalenia spojówek konieczne jest leczenie. Do łagodzenia objawów można używać zimnych okładów i sztucznych łez. Jeśli infekcję wywołał wirus optyczki, można stosować acyklowir.
  
• Alergiczne zapalenie spojówek:
  W przypadku alergicznego zapalenia spojówki najpierw należy ustalić alergen. Tylko wówczas można rozpocząć leczenia za pomocą tak zwanych stabilizatorów mastocytów oraz leków antyhistaminowych. Środki te pomagają organizmowi pacjenta uporać się z alergenem. Krople do oczu zmniejszające przekrwienie na bazie kortyzonu mogą łagodzić objawy. Warto także stosować sztuczne łzy i zimne okłady.
  

Nie istnieje sposób, aby zapobiec wirusowemu lub bakteryjnego zapaleniu spojówek. Jeśli przyczyną zapalenia są czynniki zewnętrzne (dym, wiatr, promienie UV), należy unikać z nimi kontaktu. Warto nosić sportowe okulary chroniące oczy albo okulary słoneczne.

Osoby cierpiące na jęczmień skarżą się na ból i ucisk powieki. Jęczmień może wystąpić zarówno na dolnej, jak i górnej powiece, bez względu na to, który gruczoł zostanie zainfekowany. Wyróżnia się jęczmień wewnętrzny i zewnętrzny. Wewnętrzny (Hordeolum internum) znajduje się wewnątrz powieki. Choć często pozostaje niewidoczny, objawia się bardzo dużym zaczerwienieniem i opuchnięciem powieki. Zewnętrzny jęczmień (Hordeolum externum) jest łatwo widoczny.

Jęczmień to ropne zapalenie gruczołów powieki, wywołane infekcją bakteryjną (zazwyczaj staphylococcus, rzadziej A-streptococci). Ropień ma kształt małego ziarna, stąd nazwa (łac. hordeum oznacza jęczmień). Jedną z wielu przyczyn jęczmienia może być brak higieny. Jest też wiele czynników ryzyka sprzyjających jęczmieniowi. Wśród nich można wymienić cukrzycę typu 1 i osłabiony układ odpornościowy. W obu przypadkach gruczoły nie działają prawidłowo, przez co bakterie mogą się szybciej namnażać.

Pacjenci powinni powstrzymać się przed wyciskaniem jęczmienia palcami, ponieważ ropa spowoduje dalsze rozprzestrzenianie się infekcji. Jęczmienie zazwyczaj znikają samoistnie i nie wymagają specjalistycznego leczenia. Proces rekonwalescencji można jednak wesprzeć lampą grzewczą, antyseptycznym żelem do oczu lub kroplami z antybiotykiem. Jeśli jęczmień nie zaczyna się kurczyć po kilku dniach, należy udać się do lekarza.

Jęczmień to infekcja bakteryjna, co oznacza, że właściwa higiena i pielęgnacja oczu może ograniczyć ryzyko infekcji. Innymi słowy, należy dbać o regularne mycie rąk, zwłaszcza przed dotykaniem oka. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest osłabiony układ odpornościowy. Aby go wzmocnić, warto stosować wszystkie powszechne porady, np. zbilansowaną dietę i regularną aktywność fizyczną.

Czerwone, pokryte strupami, swędzące i/lub piekące powieki zazwyczaj zwiastują zapalenie brzegów powieki. Ponadto objawy mogą objąć wrażenie ciała obcego w oku, błyszczące brzegi powieki, łupież u podstawy rzęs oraz wypadanie lub sklejenie rzęs rankiem.

Zapalenie brzegów powieki ma miejsce, gdy dochodzi do zatkania gruczołów łojowych powieki. Powodem może być podrażnienie, infekcja albo nadprodukcja łoju. Specjalne gruczoły pod powiekami wydzielają łój, który jest rozprowadzany po oku podczas mrugania, dzięki czemu powieka może „ślizgać” się po powierzchni oka. Gdy ilość łoju jest zbyt duża, gruczoły zaklejają się. Okuliści mówią wówczas o niezakaźnym zapaleniu powiek (zapaleniu łojotokowym). Zazwyczaj zapalenie brzegów powieki jest wywołane kilkoma różnymi czynnikami. Czasem współwystępuje zapalenie brzegów powieki, gronkowiec oraz zespół suchego oka. Zapaleniu brzegów powieki sprzyja też kurz, dym i przeciągi.

Zapalenie diagnozuje się na podstawie badania wnętrza powieki, rogówki albo wymazu z brzegu powieki. Okulista zazwyczaj przepisuje żel z antybiotykiem albo tabletki. Jeśli film łzowy jest naruszony, warto sięgnąć po sztuczne łzy (np. w kroplach). Pacjenci mogą przyspieszyć rekonwalescencję, starannie czyszcząc powieki. W tym celu należy codziennie nakładać na oczy ciepły, wilgotny okład na 10 minut, co pozwala rozpuścić wydzielinę gromadzącą się w gruczołach. Następnie za pomocą bawełnianego wacika należy zetrzeć ją w stronę rzęs i usunąć.

Aby uniknąć infekcji brzegów powieki, warto unikać czynników zewnętrznych, które zwiększają ryzyko jej wystąpienia. Czynniki te to kurz, dym i zanieczyszczenia powietrza. Unikanie przeciągów także pomaga zapobiegać ostrej postaci zapalenia brzegów powieki. W przypadku przewlekłego zapalenia brzegów powieki warto codziennie czyścić powieki, aby minimalizować ryzyko.