Zrozumieć widzenie

Niebieskie światło: Wady i zalety

Ile niebieskiego światła potrzebujemy? Jak i kiedy należy się przed nim chronić?

16 października 2022

Trwa debata na temat wad i zalet światła niebieskiego. Z jednej strony pozwala ono zwalczać zimową depresję i bezsenność. Z drugiej, niebieskie światło może trwale uszkodzić oko. O co tyle hałasu, gdy mowa o niebieskim świetle? I co się zmieniło w sztucznym oświetleniu, z którego korzystamy na co dzień? Dlaczego nasze ciała potrzebują biologicznych efektów światła o tej długości fali? Jak i kiedy powinniśmy chronić się przed potencjalnie szkodliwym wpływem światła niebieskiego? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o wadach i zaletach światła niebieskiego.

Spektrum widzialne

Światło, które dociera do ludzkiego oka, dzieli się na światło widzialne, obejmujące długości fal od 380 do 780 nm i na światło niewidzialne, które zawiera zakres ultrafioletowy (UV) oraz podczerwień (IR).

Od pewnego czasu eksperci są świadomi, że promieniowanie ultrafioletowe może uszkadzać tkankę biologiczną, w tym naszą skórę i oczy. To dlatego zwykle podejmujemy działania, aby chronić się przed słońcem, używając kremów z filtrem lub okularów przeciwsłonecznych. Jednak również widzialne światło niebiesko-fioletowe może być szkodliwe dla naszych oczu. Mimo że światło niebiesko-fioletowe ma mniejszą energię niż ultrafiolet, jest prawie całkowicie niefiltrowane, przenikając oko i docierając do siatkówki. Dla odmiany światło ultrafioletowe jest niemal całkowicie pochłaniane przez przednią część oka i do siatkówki dociera go nie więcej niż 5%.

Niebieski składnik światła między 380 i 500 nm jest znany również jako światło widzialne o wysokiej energii (HEV). Szczególnie długości fal światła niebiesko-fioletowego między 380 i 440 nm są uważane za potencjalnie szkodliwe i uznawane za jedną z możliwych przyczyn świetlnego zapalenia siatkówki, tzn. uszkodzenia siatkówki spowodowanego przez docierające światło o wysokiej energii.

Spektrum widzialne

Korzystne aspekty światła niebieskiego

Światło nie tylko umożliwia nam widzenie, odgrywa również ważną rolę w regulacji naszego cyklu dobowego i wpływa na dobre samopoczucie. Światło wpływa na senność lub pobudzenie, skupienie, produktywność, ilość energii i zdrowie.

Badania naukowe potwierdziły wpływ światła na nasze ciało. Dla przykładu, światło ultrafioletowe wpływa na wytwarzanie witamin. Ekspozycja na jasne światło, w szczególności na niebieską jego część, ma wpływ na naszą równowagę hormonalną. Hormony regulują samopoczucie oraz cykl snu-czuwania. W ciągu dnia ilość niebieskiego światła jest stosunkowo duża, ulegając znacznemu zmniejszeniu wieczorem.

Kiedy jest jasno, ciało wytwarza serotoninę, znaną również jako jeden z „hormonów szczęścia” i kortyzol, hormon stresu. Powodują one, że jesteśmy pobudzeni i aktywni. Melatonina jest uważana za hormon snu, powodując, że czujemy się zmęczeni i zapadamy w sen po zmroku.

Światło docierające do siatkówki, w szczególności niebieskie, również wpływa na samopoczucie. To dlatego terapia światłem jest skutecznie stosowana w leczeniu zimowej depresji i bezsenności. Jednak i tu obowiązuje zasada "wszystko z umiarem". Nadmierna ekspozycja na światło również niesie ze sobą pewne ryzyko i może być szkodliwa.

Szkodliwe efekty światła niebieskiego

Nadmiar światła ultrafioletowego i niebiesko-fioletowego może uszkodzić oko. Poza bolesnym zapaleniem spojówki i rogówki może także spowodować uszkodzenie soczewki oka (np. katarakta) oraz w szczególności siatkówki (tarczkowate zwyrodnienie plamki).

Dlatego też przy silnym nasłonecznieniu tak ważne jest noszenie okularów przeciwsłonecznych z filtrem 100% UV, szczególnie w sytuacjach, w których często jesteśmy narażeni na oślepienie, np. na wodzie lub zaśnieżonej górze.

Współczesny świat: źródła światła o dużej zawartości światła niebieskiego

Wszystkie nowe źródła światła, które mają poprawić i ułatwić nasze życie - np. diody LED, reflektory ksenonowe, żarówki energooszczędne i promieniowanie elektromagnetyczne podświetlenia ekranów - mają wyższą zawartość światła niebieskiego niż tradycyjne żarówki. Inne spektrum emitowanego światła oznacza, że jesteśmy narażeni na znacznie większą ilość światła niebieskiego niż dotychczas. Ale czy może mieć to negatywny wpływ na nasz wzrok?

Warto jednak pamiętać, że spędzenie godziny na świeżym powietrzu przy całkowitym zachmurzeniu wiąże się z 30-krotnie większym narażeniem oczu na działanie niebieskiego światła niż spędzenie jednej godziny przed ekranem komputera.

Przejrzyste soczewki okularowe z filtrem światła niebieskiego

Przejrzyste soczewki okularowe, których używamy głównie w pomieszczeniach, nie potrzebują ochrony UV. Dostępne są jednak przezroczyste soczewki z filtrem światła niebieskiego, np. DuraVision® Blue Protect. Dlaczego?

Niebieskie światło z oświetlenia lub wyświetlaczy potrafi podrażniać lub męczyć oczy niektórych osób. Filtr światła niebieskiego pozwala uzyskać ostrzejsze widzenie - rogówka i soczewka odbijają światło o różnej długości fali w nieco inny sposób, zatem nie wszystkie promienie padają na ten sam punkt siatkówki. Niektórzy są świadomi tego zjawiska, np. faktu, że z daleka lepiej widać kolor czerwony, a z bliska niebieski albo fakt, że grafiki z zielonymi, czerwonymi i niebieskimi liniami są bardziej męczące dla oczu niż linie w takim samym lub podobnym kolorze.

Przejrzyste soczewki okularowe z filtrem światła niebieskiego

Niektórzy zauważają, że źródła światła o dużej zawartości światła niebieskiego utrudniają zaśnięcie w nocy. Gdy znajdujemy się w ciemnym pomieszczeniu albo na dworze o zmroku lub nocą, nasze oczy przechodzą w inny tryb. Przy słabym oświetleniu ludzkie oko przełącza się z wrażliwości na zieleń na wysokoenergetyczne niebieskie spektrum światła. Oznacza to, że odbieramy światło niebieskie bardziej intensywnie, co może dawać wrażenie oślepienia. Wrażenie to jest znane kierowcom, którzy bywają oślepiani reflektorami nadjeżdżających pojazdów, zwłaszcza tych wyposażonych w nowoczesne lampy ksenonowe lub LED-owe. Soczewki okularowe z filtrem światła niebieskiego mogą zapewnić bardziej komfortowe widzenie w tych przypadkach.

DuraVision® BlueProtect to powłoka soczewek przejrzystych, która może stanowić dodatkową warstwę. Zapewnia wszystkie korzyści tradycyjnej powłoki DuraVision® Premium marki ZEISS, w tym zwiększoną twardość oraz łatwość czyszczenia. BlueProtect zawiera filtr odcinający niebieskie światło w zakresie długości fal 380–450 nm. Zapewnia wyższy komfort widzenia i ochronę przed światłem niebieskim podczas przebywania w pomieszczeniach bez jednoczesnej utraty pozytywnych efektów tego światła o długości fali ok. 450-500 nm! Okulary z powłoką DuraVision® BlueProtect można nosić cały dzień, chyba że na dworze wolisz nosić okulary słoneczne albo soczewki PhotoFusion® X, które zapewniają jednocześnie 100% ochrony UV.

Jak urządzenia cyfrowe zmieniają nasz wzrok

Jak urządzenia cyfrowe zmieniają nasz wzrok

Tablety, smartfony i inne cyfrowe wyświetlacze nie tylko zmieniają spektrum światła, na które jesteśmy narażeni, ale wpływają także na nasze zachowania związane z widzeniem. Warto zdać sobie sprawę, że obecnie spędzamy zdecydowanie więcej czasu, patrząc w bliż. Przyczyną jest fakt, że często jasność tła jest niewystarczająca. Problem ten występuje nawet wśród dzieci. „Szkolna krótkowzroczność” nawiązuje to rozpowszechnienia tej wady w momencie, gdy dzieci rozpoczynają edukację szkolną.

Jeśli zaniedbujemy patrzenie w dal, nasze oczy nie mają okazji do rozluźnienia mięśni, przez co przestajemy umieć szybko przenosić wzrok z bliży do dali i na odwrót. Zjawisko to prowadzi do cyfrowego przemęczenia oczu. Ponadto patrząc na ekrany urządzeń cyfrowych rzadziej mrugamy, więc rogówka jest rzadziej nawilżana cieczą łzową. Może to prowadzić do zmęczenia i nadwyrężenia oczu, a w najgorszym przypadku może pogorszyć wzrok.

Wskazówka: Zalecamy częste przerwy dla oczu w formie patrzenia w dal, nawet w trakcie pracy na laptopie, tablecie lub smartfonie. Należy także zadbać o odpowiednią jasność oraz odpowiednią ochronę przed nadmiarem promieniowania UV i światła fioletowo-niebieskiego.


Udostępnij ten artykuł

  • 1

    Wykonany w oparciu o technologię ZEISS UVProtect materiał soczewek ZEISS BlueGuard zapewnia pełną ochronę przed promieniowaniem UV, a°teraz dodatkowo filtruje do 40% potencjalnie szkodliwego i°drażniącego światła niebieskiego. Źródło: pomiary i°obliczenia własne na podstawie metryki BVB (Blue-Violet-Block). Analizy sporządzone przez Technology and Innovation, ZEISS Vision Care, Niemcy 2020 r.

  • 2

    Aby zapewnić dobre widzenie w°sieci i°poza nią, soczewki ZEISS BlueGuard zapewniają do 50% mniej refleksów cyfrowego światła niebieskiego w°porównaniu z°powłoką ZEISS DuraVision BlueProtect. Źródło: pomiary i°obliczenia własne na podstawie metryki DBRLED (Digital Blue Light Reflection). Analizy sporządzone przez Technology and Innovation, ZEISS Vision Care, Niemcy 2020 r.