Jak nowoczesne okularowe soczewki korekcyjne maksymalizują Państwa potencjał wzrokowy

Wszystkie osoby noszące okulary są zaznajomione z badaniami wzroku czy subiektywnym badaniem refrakcji. Optometrysta lub okulista prosi o przeczytanie liter, liczb lub podanie kierunku otwierania się pierścieni o różnych rozmiarach, wyświetlanych projektorem. Po włożeniu różnych soczewek pomiarowych do oprawki próbnej, mówimy, czy widzimy z nimi lepiej, czy gorzej. W tej procedurze dokonywanej krok po korku, optometrysta lub okulista dopasuje dokładnie takie soczewki, które pozwolą nam widzieć ostro i wyraźnie. Czy istnieje jednak lepsza i bardziej precyzyjna metoda? LEPSZY WZROK przeprowadziło rozmowę z Menedżerem ds. Produktu zajmującym się okulistycznymi instrumentami optycznymi w Carl Zeiss Vision, Carsten Kreß.

LEPSZY WZROK: Badanie wzroku jest najważniejszą częścią procedury zakupu okularów. Co charakteryzuje współczesne subiektywne badanie refrakcji?

Carsten Kreß: Dokładnie tak. W ZEISS naszym celem, gdy chodzi o badanie wzroku, jest zmaksymalizowanie widzenia każdego indywidualnego pacjenta. To może brzmieć jak coś oczywistego, ale naprawdę chcemy, aby użytkownicy okularów dostali dokładnie takie soczewki korekcyjne, które pozwolą im wykorzystać możliwości ich wzroku do maksimum. Nie staramy się osiągnąć tego, co jest powszechnie określane jako „100%” ostrości widzenia - zamiast tego chcemy osiągnąć maksimum, które jest różne w zależności od danej osoby.

LEPSZY WZROK: Czego to wymaga?

Carsten Kreß: Kluczowe są warunki samego subiektywnego badania refrakcji. Badanie wzroku jest wciąż często przeprowadzane tradycyjnie za pomocą projektorów wyświetlających optotypy na ścianie. Pomieszczenie w którym bada się wzrok musi jednak zostać zaciemnione, aby optotypy można było zobaczyć przy tak dużym kontraście, jak to tylko możliwe. Może to być niekorzystne, jako że warunki oświetleniowe różnią się zazwyczaj od tych, których doświadcza się, podczas późniejszego noszenia okularów korekcyjnych.

W związku z tym opracowywaliśmy w ZEISS instrumenty pomiarowe z podświetlonymi optotypami już w 1958. Dzięki nim subiektywne badanie refrakcji można wykonać przy świetle dziennym. Urządzenie, które jest aktualnie używane to elektroniczne urządzenie i.Polatest^®, pokazujące optotypy na specjalnie zmodyfikowanym ekranie LCD. Kolejną zaletą takiego przyrządu do badania wzroku jest to, że za każdym razem generowane są nowe optotypy. W związku z tym badający może zaoferować pacjentom ich nowy dobór co skutecznie zapobiega zmęczeniu podczas badania czy zapamiętywaniu optotypów. Pozwala to także optometrystom czy okulistom na zastosowanie różnych optotypów, takich jak litery, liczby, pierścienie Landolta, litery E Snellena czy nawet symbole, w przypadku dzieci lub osób będących analfabetami.

Podobny przyrząd dostępny jest także do badania widzenia z bliska, w przypadku okularów do czytania lub do używania w miejscu pracy. Badanie wzroku wykonywane jest za pomocą przenośnego podręcznego urządzenia, Polatest^® N Classic, przy standardowej odległości czytania i odległości roboczej danego pacjenta. Przykładowo, proszę sobie wyobrazić muzyka, który musi być w stanie przeczytać swoje nuty znajdujące się w pewnej określonej odległości. Soczewki korekcyjne mogą zostać zoptymalizowane dla potrzebnej odległości do czytania, jeśli zostanie ona dokładnie uwzględniona podczas subiektywnego badania refrakcji.

LEPSZY WZROK: Czy prawdą jest, że za pomocą urządzenia i.Polatest^® badanie wzroku można przeprowadzić na obu oczach jednocześnie? Dlaczego jest to tak ważne?

Carsten Kreß: Tok pracy jest następujący. Optometrysta lub okulista dobiera najpierw soczewki korekcyjne dla jednego oka za pomocą i.Polatest^®, a następnie oddzielnie dla drugiego - co stanowi standardowy pomiar jednooczny. Jednak z racji tego, że w procesie widzenia uczestniczy oboje oczu pacjenta, interakcja obojga oczu musi również zostać zbadana. To właśnie dlatego oferujemy badania na urządzeniach Polatest^®

Dokonujemy także interakcji badania dwuocznego, co pozwala na zdiagnozowanie towarzyszącej heteroforii. Badania dwuoczne mają, koniec końców, jeden cel: prawidłowe i wolne od wysiłku widzenie obu oczu w tym samym czasie.

Carsten Kreß: Wiele ludzi nie wie nawet, że mają problemy z widzeniem obuocznym. Zdarzają się na przykład pacjenci cierpiący z powodu poważnych dolegliwości związanych z napięciem mięsni oka(takie jak bóle głowy, pieczenie oczu czy duża wrażliwość na światło), problemów przy czytaniu, zmniejszonego postrzegania głębi lub ciągłego napięcia mięśni spowodowanego przez lekkie przechylenie głowy. Osoby te cierpią często z powodu niezdiagnozowanej heteroforii towarzyszącej, którą można często skorygować za pomocą okularów pryzmatycznych. Badanie interakcji obydwu oczu w powiązaniu z kompleksowym wywiadem może wyjaśnić sytuację.

LEPSZE WIDZENIE: Jak odbywają się te badania?

Carsten Kreß: Specjalna technologia - podobna do projekcji 3D - pokazuje część testów tylko jednemu oku, podczas gdy testy są postrzegane normalnie przez oboje oczu. Pacjent musi określić czy wszystkie komponenty testu są widziane jednocześnie, czy też występują odstępy między częściami testu.

Metoda korekcji widzenia obuocznego, która jest powszechna w krajach niemieckojęzycznych została opracowana przez H. J. Haase'go już w roku 1953 i została nazwana jego nazwiskiem. Znamy ją jako metodę dokonywania pomiarów i korekcji Haase'go, w Niemczech występującą pod akronimem MKH. W zależności jednak od tego, co zostanie stwierdzone na podstawie wywiadu, optometryści lub okuliści mogą także wykorzystywać inne badania i metody obuoczne razem z urządzeniem i.Polatest^® w celu zrównoważenia widzenia obuocznego.

LEPSZY WZROK: Czy dzieci również mogą cierpieć na towarzyszącą heteroforię?

Carsten Kreß: Oczywiście. Ogólnie rzecz biorąc bardzo ważne jest, aby regularnie kontrolować wzrok dzieci i niemowląt. To niesamowite jak wiele problemów ze wzrokiem nasz mózg kompensuje samodzielnie - w szczególności u dzieci. Oko „lepiej widzące” wykonuje całą pracę, a słabsze wrażenia wizualne są po prostu tłumione. Im szybciej zostanie to wykryte i podjęte zostaną odpowiednie kroki, tym większe są szanse na specjalne leczenie wad wzroku i pomoc dzieciom w rozwinięciu widzenia obuocznego. Nie zawsze potrzebne jest do tego kompleksowe badanie oczu. Rodzice mogą na przykład zbadać samodzielnie, czy oko śledzi ruchy: wystarczy przesuwać przedmiot w polu widzenia dziecka z różnych kierunków i obserwować, jak oboje oczu podąża za przedmiotem - równo, nierówno czy skokowo. Jeżeli jedno z oczu reaguje inaczej, zalecamy zbadanie oczu dziecka u okulisty.

Wiadomo obecnie, że stany takie jak analfabetyzm, niepokój i brak koncentracji lub ADHD u dzieci mogą być powiązane z problemami ze wzrokiem.

Badania wzroku można przeprowadzić u dzieci gdy tylko zaczynają mówić. Wcześniej stosować można obserwację lub inne metody pomiarowe, na przykład dla wcześniaków.

LEPSZY WZROK: Dlaczego wielu optyków-okulistów wykonuje obiektywne badania wzroku przed subiektywnym badaniem refrakcji?

Carsten Kreß: Do obiektywnego badania wzroku są zazwyczaj używane automatyczne refraktometry. Pacjent podczas badania ma mierzoną ametropię automatycznie dla każdego oka. Automatyczny refraktometr używany w firmie ZEISS nazywa się i.Profiler^® dokonuje pomiarów za pomocą technologii czoła fali. Technologia ta pozwala na zmierzenie aberracji wyższego rzędu, co z kolei można wykorzystać do optymalizacji mocy soczewek korekcyjnych w sytuacji, gdy występuje słabe oświetlenie (takich jak zmierzch oraz świt). i.Profiler^® zapewnia optykom-okulistom kompleksowe wyniki pomiarów w krótkim czasie, co pozwala im na szybkie rozpoczęcie subiektywnego badania refrakcji oraz zoptymalizowanie soczewek korekcyjnych – również z wykorzystaniem pomiaru obuocznego.

W trakcie badania oczu określona zostaje wartość refrakcyjna oka, bez pozwolenia oczom na utworzenie wyraźnego obrazu poprzez akomodację (indywidualne dynamiczne dostosowanie mocy refrakcyjnej soczewki).

0,00 dpt (dioptrii) = Normalne widzenie (emmetropia)

Wynik inny niż 0,00 dpt (dioptrii) = Ametropia

np. sph. +2,00 dpt (dioptrie) = Dalekowzroczność (hyperopia) – występuje też w przypadku starczowzroczności; nazywana jest wówczas dodatkiem do bliży (Add)

np. sph. -1,00 dpt (dioptria) = Krótkowzroczność

cyl 1,00 = Ametropia cylindryczna (astygmatyzm) - oko przedstawia punkty jako paski lub linie

Jeśli widzenie dwuoczne jest prawidłowe, oboje oczu widzi dany przedmiot identycznie. Przy towarzyszącej heteroforii istnieje nierównowaga w mięśniach ruchowych oczu, wymagająca wiele wysiłku od osoby, która cierpi na to schorzenie, aby możliwe było widzenie. Gdyby oczy miały zając pozycję, w której byłyby możliwie wolne od napięcia, skutkowałoby to podwójnym widzeniem. Osoby cierpiące na towarzyszącą heteroforię podlegają (mimowolnej) konieczności skompensowania tego problemu ze względu na niekomfortowe dolegliwości. Kiedy np. jedna noga jest nieco krótsza niż druga skutkuje to często bólem i napięciem pleców, które to problemy można jednak łatwo skompensować za pomocą odpowiedniej wkładki w bucie. Pryzmatyczne soczewki okularowe pozwalają natomiast skompensować towarzyszącą heteroforię.